روستاآزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مطرح کرد
به گزارش «فرهیختگان»، رضا روستاآزاد، رئیس سابق دانشگاه صنعتی‌شریف با تاکید بر اینکه در آمریکا هم اولویت اختصاص بودجه‌های پژوهشی به دانشگاه‌ها در وهله اول به مباحث نظامی و بعد از آن به سلامت است، گفت: «دانشگاهی مانند MIT در این حوزه نمونه است و قطعا اگر دانشگاه‌های داخلی بخواهند به‌معنی واقعی فعالیت داشته باشند، می‌توانند در مباحث نظامی به‌صورت جدی ورود و نیازمندی‌های این مراکز را در حوزه پژوهشی برطرف کنند. همچنین دانشگاه‌ها در راستای رفع این نیازها، می‌توانند تحت‌عنوان ارتباط با صنعت نه‌تنها به کشور خدمت کنند، بلکه برای اساتید نیز درآمدزایی داشته باشند.»
او اظهار داشت: «در دوران حضورم در دانشگاه صنعتی‌شریف این مهم را دنبال کردیم و توانستیم درآمد دانشگاه را از نیم میلیارد تومان در سال به 165 میلیارد برسانیم. قطعا این اتفاق در دانشگاه‌های ما شدنی است. البته نباید این مساله را فراموش کرد که بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها همیشه ناکافی بوده اما می‌توان از بودجه‌ای که توسط ارتباط با صنعت به‌دست می‌آید، نیاز مالی برای بخش پژوهش را تامین کرد. به‌عبارت دقیق‌تر در دوران حضورم در این دانشگاه هیچ‌گاه سراغ مراکز نظامی نرفتیم که بگوییم به ما فلان پروژه را بدهید، بلکه گفتیم می‌توانیم فلان مشکل را برطرف کنیم. یکی از مسائلی که در ارتباط با مراکز نظامی مطرح است اینکه این مراکز بودجه‌های زیادی برای ارتباط با صنعت را در اختیار دارند و می‌توان از این ظرفیت استفاده و نه‌تنها مشکل این مراکز را رفع کرد، بلکه به بودجه مورد نیاز برای فعالیت‌های پژوهشی نیز دست یافت.»
رئیس سابق دانشگاه صنعتی‌شریف تصریح کرد: «در کشوری مانند آلمان دانشگاه‌ها ازطریق ارتباط با صنعت به بودجه‌های خوب پژوهشی دست پیدا می‌کنند، ما نیز می‌توانیم همین مدل را در دانشگاه‌های خود پیاده کنیم. در اصل هیچ‌گاه نباید به مراکز نظامی گفت که دانشگاه‌ها برای آنها پژوهش می‌کنند و باید اینطور عنوان شود که فلان سامانه مورد نیازشان را می‌سازند و می‌توان از بودجه‌ای که برای این کار در نظر گرفته می‌شود نه‌تنها این سامانه را ساخت، بلکه بخشی از این بودجه را به فعالیت‌های پژوهشی اختصاص داد. در اصل دانشگاه‌ها هیچ‌گاه نباید معطل رسیدن بودجه بمانند، آن هم با توجه به اینکه امروزه 80 تا 90 درصد بودجه اختصاص‌یافته به دانشگاه‌ها عملا صرف حقوق و دستمزد می‌شود و در چنین شرایطی مشخص است که دانشگاه‌ها با بودجه‌های معمول نمی‌توانند کاری را پیش ببرند.»
پهپاد RQ170 توسط دانشگاه‌های کشور به زمین نشست
روستاآزاد اظهار داشت: «اساتید دانشگاه نیز باید متعهد شوند که یک محصول را بسازند، نه اینکه نگاه‌ها این باشد که تنها کار پژوهشی انجام دهند، در اصل اساتید ما باید با تعهد بیشتر وارد میدان شوند تا بتوانند درعمل نیازهای مربوط به مراکز نظامی‌مان را برطرف کنند. از سوی دیگر در وهله اول نیروهای مسلح کشور باید بعد از رفع تحریم‌ها نسبت به نیازسنجی وارد عمل شوند، چراکه این نیروها هستند که می‌دانند کشورهای دیگر چه استعداد و امکاناتی درحوزه‌های مختلف نظامی دارند و کدام ادوات را می‌توان به آنها صادر کرد، قطعا بعد از انجام نیازسنجی، نیروهای مسلح می‌توانند سراغ دانشگاه‌ها بیایند و بگویند که چه نیازهایی دارند.»
او بیان داشت: «قطعا اگر یک نمونه از ادوات را در اختیار داشته باشیم، می‌توانیم با مهندسی معکوس در مراکز آکادمیک‌مان یک نمونه از آن را تولید کنیم؛ اتفاقی که می‌بینیم در حوزه موشکی افتاده و امروز ما حرفی در این زمینه برای گفتن داریم و بعد از ساخت اولین نمونه وظیفه مراکز نظامی است که در حوزه تولید انبوه آن وارد عمل شوند. همچنین ما در حوزه صنعت هوایی نیز چنین قدرتی را داریم که بتوانیم نمونه‌های به‌روزی را بسازیم، توجه کنید پهپاد RQ170 توسط همین دانشگاه‌های کشور سالم به زمین نشست؛ اتفاقی که باعث تعجب کل دنیا شد. از سوی دیگر تمام تجهیزات لازم برای نشاندن این پهپاد نیز توسط مراکز آکادمیک کشور خودمان ساخته شد و این نشان‌دهنده قدرت علمی کشور در حوزه‌های نظامی است.»
رئیس سابق دانشگاه صنعتی‌شریف درباره نقشه جامع علمی کشور تصریح کرد: «نقشه جامع علمی کشور را چندان قبول ندارم، چراکه به‌اصطلاح از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آن دیده می‌شود، درحالی‌که وقتی صحبت از نقشه جامع به‌میان می‌آید، به‌معنی اولویت‌بندی حوزه‌هاست. در اصل این نقشه باید مشخص می‌کرد که در ابتدا دانشگاه‌ها باید در حوزه هوافضا کار کنند و در حوزه نساجی، پلیمر و... ، اما در کشور ما چنین وضعیتی وجود ندارد و هر سندی که تدوین می‌شود، بخش‌های مختلف در آن حضور دارد و قطعا با این روند نمی‌توان گفت ما نقشه‌ای جامع داریم، به‌طور مثال در این نقشه نساجی، هوافضا، پلیمر و... را داریم و این قابل‌قبول نیست.»
روستاآزاد در توضیح بیشتر این مساله افزود: «متاسفانه ما ایرانیان با یکدیگر تعارف داریم و تصور می‌کنیم در هر اقدامی باید همه راضی باشند، درحالی‌که اصلا نباید اینطور باشد. اگر مثلا حوزه‌ای مانند پلیمر برای کشور اولویت ندارد، باید از فعالیت‌های دانشگاهی حذف شود، حتی اگر این کار باعث ناراحتی ذی‌نفعان این حوزه شود اما اگر تدبیر این باشد که به‌گونه‌ای فعالیت کنیم که هیچ‌کس معترض نشود، نمی‌توان کاری را پیش برد.»
او با بیان اینکه در دنیای علمی امروز هر رشته‌ای درحوزه‌های مختلف کاربرد دارد، یادآور شد: «درحوزه موبایل، موشک بالستیک، کروز، پهپاد و... رشته‌های مختلف برق، الکترونیک، کامپیوتر و... کاربرد دارند؛ از این‌رو اگر قرار بود از نقشه جامع علمی کشور به‌درستی استفاده کنیم، هر رشته‌ای که در دانشگا‌‌های ما تدریس می‌شود، قابل بهره‌برداری خواهد بود. از سوی دیگر دانشگاه‌ها باید ماده خام را در همه حوزه‌ها ایجاد کنند و بعد از آن نقشه جامع علمی و معاونت علمی کشور است که باید با اولویت‌بندی حوزه‌ها، زمینه فعالیت دانشگاه‌ها را مشخص کند. نباید فراموش کرد که دانشگاه‌ها لزوما کاربردی فعالیت نمی‌کنند، بلکه باید به‌صورت بنیادین به فعالیت بپردازند و این وظیفه معاونت علمی است که حوزه‌های دارای اولویت در نقشه جامع علمی کشور را به دانشگاه‌ها نشان دهند تا بتوان از این طریق فعالیت دانشگاه‌ها را به‌خلق محصول منتج کرد.»
مراکز نظامی از دانش تولیدشده درحوزه‌های دیگر بهره می‌برند
رئیس سابق دانشگاه صنعتی‌شریف درباره عملکرد دانشگاه‌ها درحوزه رفع نیاز مراکز نظامی اظهار داشت: «دانشگاه هم مانند همه بخش‌های یک جامعه دارای یک توزیع نرمال است، به‌همین دلیل می‌بینیم که بخشی از دانشگاه‌های ما حدودا 10 درصد به‌معنی واقعی به فعالیت می‌پردازند، اما بخش دیگر که باز هم شامل 10 درصد می‌شود در عمل بد کار می‌کنند و 80 درصد مابقی نیز فعالیت‌های معمولی دارند. به‌همین دلیل می‌توان گفت که معمولا دانشگاه‌های ما چندان درمسیر درست قرار ندارند و راهنمایی خوبی برای فعالیت آنها صورت نمی‌گیرد. با این‌حال نباید این مهم را نیز نادیده گرفت که همان 10 درصد به‌گونه‌ای فعالیت می‌کنند که اگر از آنها حمایت خوبی صورت بگیرد برای رفع نیازهای کشور کفایت می‌کند. در هیچ کجای دنیا نیز این‌گونه نیست که تمام دانشگاه‌هایشان به‌خوبی کار کنند.»
او با تاکید بر اینکه نباید فراموش کرد که رفع تحریم‌های تسلیحاتی در حوزه بین‌المللی نمی‌تواند تاثیری در فعالیت دانشگاهی ما داشته باشد، گفت: «آن هم به‌دلیل ماهیت کار نظامی است، بالاخص در حوزه‌هایی که به‌طور کامل مشخص است فعالیت‌ها مربوط به مباحث نظامی می‌شود، تصور نمی‌کنم که بتوانیم با کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، سوئد و... وارد همکاری شویم، اما مراکز نظامی خود‌به‌خود از فرآورده های علمی دیگر حوزه‌ها به‌خوبی استفاده و نیازیشان را برطرف می‌کنند، به‌طور مثال دانشی را که درحوزه نساجی ایجاد شده و به‌روز است، می‌توان در بخش‌های مورد نیاز مراکز نظامی هم استفاده کرد.»
روستاآزاد تصریح کرد: «با توجه به اینکه دانش یک شبکه به هم متصل است، می‌توان در حوزه‌های غیرنظامی دانش به‌روز تولید و آن را در بخش‌های نظامی هم استفاده کرد. امروزه دانشی که در حوزه موبایل به‌کار می‌رود، در حوزه ماهواره و مخابرات هم کاربرد دارد و با توجه به اینکه حوزه ماهواره حساسیت‌هایی دارد می‌توان با دانشگاه‌های کشورهایی مانند آلمان در حوزه موبایل همکاری و نتیجه آن را در حوزه مخابرات به‌کار برد، نباید این مساله را فراموش کرد که ما افرادی را داریم که از لحاظ تئوری در مرز دانش هستند، هرچند شاید درحوزه عمل به‌دلایل مباحث مختلف نتوانند تئوری‌های خود را آن‌طور که باید پیاده کنند، اما از حیث تئوری هیچ‌مشکلی نداریم.»
مطالب پیشنهادی
